Φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα - Επιλογές
Η εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος ήταν, είναι και θα είναι ελκυστική στη χώρα της ατέρμονης ηλιοφάνειας. Η Ελλάδα είναι απ’ τις χώρες με τα υψηλότερα ηλιακά δυναμικά παγκοσμίως. Με την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας και την πτώση των τιμών των φωτοβολταϊκών πλαισίων καθίσταται αξιόπιστη και οικονομική η τροφοδότηση όλων των μεγεθών των καταναλώσεων, ακόμα και τριφασικών. Η απεξάρτηση από τους εξαντλούμενους υδρογονάνθρακες και η περιβαλλοντική ευαισθησία συντελούν επίσης προς αυτή την κατεύθυνση. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα διακρίνονται σε δύο ευρείες κατηγορίες:
- Τα αυτόνομα συστήματα (off-grid ή stand-alone) όπου δεν υπάρχει διασύνδεση με το δίκτυο (ΔΕΗ)
- Τα διασυνδεδεμένα συστήματα με το δίκτυο (on-grid ή grid-connected)
Χαρακτηριστικό στοιχείο στα αυτόνομα φωτοβολταϊκά συστήματα είναι η δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας σε συσσωρευτές (μπαταρίες). Εάν υπάρχει ζήτηση κατά τη διάρκεια της ηλιοφάνειας, η παραγόμενη από τον ήλιο ενέργεια τροφοδοτεί κατά προτεραιότητα τα φορτία και η περίσσειά της αποθηκεύεται στις συστοιχίες των συσσωρευτών. Ελλείψει φωτός – νύχτα, συννεφιά – η αποθηκευμένη ενέργεια των συσσωρευτών τροφοδοτεί τα φορτία. Τα αυτόνομα φωτοβολταϊκά συστήματα, αν απαιτείται, συμπληρώνονται με τη χρήση ηλεκτροπαραγωγού ζεύγους (ντιζελογεννήτρια) ή ανεμογεννήτριας (με την προϋπόθεση ύπαρξης επαρκούς αιολικού δυναμικού) οπότε και ονομάζονται υβριδικά. Φυσικά μπορεί να παραμείνει και η σύνδεση με το δίκτυο της ΔΕΗ.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η εγκατάσταση ενός αυτόνομου φωτοβολταϊκού συστήματος είναι μονόδρομος. Όταν η κατοικία ή η επιχείρηση είναι απομακρυσμένη από το δίκτυο το κόστος της διασύνδεσης την καθιστά ανέφικτη. Εάν δεν υπάρχει πολεοδομική άδεια επίσης το αυτόνομο φωτοβολταϊκό σύστημα είναι λύση. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου απαιτείται αυτονομία ρεύματος για τροφοδότηση κρίσιμων φορτίων (όπως ψυγεία) κατοικιών, καταστημάτων, τουριστικών επιχειρήσεων, ξενοδοχειακών μονάδων υπό το φόβο ενός black-out. Και τότε τα συστήματα αυτονομίας ρεύματος με αποθήκευση σε συσσωρευτές αποτελούν βέλτιστη back-up λύση. Τα αυτόνομα φωτοβολταϊκά συστήματα αποτελούν επίσης ιδανική λύση για μία εξοχική κατοικία με σποραδική χρήση, είτε καλοκαιρινή είτε χειμερινή. Το αυτόνομο φωτοβολταϊκό σύστημα είναι ανά πάσα στιγμή αναβαθμίσιμο.
Τα διασυνδεδεμένα φωτοβολταϊκά συστήματα είναι συστήματα όπου έχουμε απαραίτητα διασύνδεση με το δίκτυο. Διακρίνονται στα φωτοβολταϊκά ταρίφας (feed-in-tariff) και στα φωτοβολταϊκά αυτοπαραγωγής (net metering). Στα φωτοβολταϊκά ταρίφας η παραγόμενη ενέργεια διοχετεύεται στο δίκτυο με κάποια αποζημίωση. Η συγκεκριμένη κατηγορία αποτελούσε την πλειοψηφία των φωτοβολταϊκών συστημάτων τα προηγούμενα χρόνια. Με την πτώση της τιμής της αποζημίωσης/kWh είναι ελάχιστες πλέον οι περιπτώσεις όπου συμφέρει ως επένδυση. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα αυτοπαραγωγής (net metering) είναι τα διασυνδεδεμένα συστήματα που κερδίζουν έδαφος. To net metering εδράζεται στη λογική της αποκεντρωμένης, κατανεμημένης παραγωγής όπου ο κάθε χρήστης – κατοικία ή επιχείρηση - παράγει την ενέργεια που καταναλώνει (αυτοπαραγωγή ή ιδιοκατανάλωση), μία πρακτική που ισχύει εδώ και χρόνια στην Ευρώπη.
Στα διασυνδεδεμένα φωτοβολταϊκά συστήματα αυτοπαραγωγής (net metering) γίνεται ετήσιος συμψηφισμός παραγόμενης-καταναλισκόμενης ενέργειας. Ο συμψηφισμός είναι ενεργειακός (σε kWh) και όχι λογιστικός (σε €), όπως στα συστήματα ταρίφας. Ο χρήστης πληρώνει την ετήσια διαφορά της παραγόμενης ενέργειας απ’ την ενέργεια που καταναλώνει – εξ’ ου και net (καθαρή). Η εξοικονόμηση χρημάτων απ’ την εξοικονόμηση ενέργειας καθιστά το net metering μία δελεαστική επένδυση, δεδομένου και ότι η σύμβαση με τη ΔΕΗ είναι διάρκειας 25 ετών. Η επένδυση ξεκινά να καθίσταται συμφέρουσα όταν η ετήσια κατανάλωση είναι περίπου 8.000 kWh (και πάνω) και το αντίστοιχο σύστημα εγκατεστημένης φωτοβολταϊκής ισχύος 5 kWp. Όσο αυξάνεται η ετήσια κατανάλωση αυξάνεται και η απόδοση της επένδυσης. Για παράδειγμα σε μία μονοκατοικία εμβαδού 200-400 τ.μ. με πισίνα και αντλία θερμότητας η μέση ετήσια κατανάλωση κυμαίνεται από 20.000 έως 25.000 kWh. Το προτεινόμενο φωτοβολταϊκό σύστημα θα είχε ισχύ περίπου 12-15 kWp. Η απόσβεση της επένδυσης εκτιμάται στα 5 χρόνια. Στην περίπτωση ενός φωτοβολταϊκού net metering ισχύος 50 kWp σε μία ξενοδοχειακή μονάδα με μέση ετήσια κατανάλωση 80.000 kWh, η απόσβεση της επένδυσης εκτιμάται ότι θα γίνει σε λιγότερο από 5 χρόνια.
Στην Ελλάδα το net metering έχει ξεκινήσει από το 2015 και σε επόμενη φάση αναμένεται νομοθέτηση του net metering με δυνατότητα αποθήκευσης σε συσσωρευτές, καθώς και του virtual net metering, όπου η εγκατάσταση του συστήματος γίνεται σε χώρο διαφορετικό από αυτό της κατανάλωσης.
